Beslissingen bij het levenseinde

Men kan zes mogelijke beslissingen bij het levenseinde onderscheiden.

1. Het stoppen van een medisch zinloos geworden behandeling met of zonder medeweten /verzoek van de patiënt


2. Het niet opstarten van een medisch zinloze behandeling met of zonder medeweten/verzoek van de patiënt
   Door deze ‘niet-behandelbeslissingen’ verzaakt men aan therapeutische hardnekkigheid. Deze beslissingen moeten bij bewuste patiënten principieel met hen overlegd worden.
   Vroeger werd een niet-behandelbeslissing ‘indirecte’ of ‘passieve’ euthanasie genoemd. Deze benamingen zijn misleidend omdat het begrip passieve euthanasie een contradictio in terminis is (zie definitie van euthanasie).


3. Het aanpassen van de pijnstillers met als nevenwerking bewustzijnsvermindering, coma en zelfs vervroegde dood met of zonder medeweten/verzoek van de patiënt
   Pijnstillers of kalmeermiddelen kunnen zodanig worden verhoogd dat de patiënt het ondraaglijke lijden niet verder bewust hoeft te ondergaan. Dit wordt palliatieve sedatie genoemd. Dit is ‘barmhartige stervenshulp’ of het verlichten van het stervensproces bij een patiënt die ‘hoe dan ook toch zou sterven’. De verkorting van het leven is niet het middel, maar is er soms een mogelijk gevolg of neveneffect van.
   Ook deze werkwijze wordt vaak ten onrechte passieve euthanasie genoemd. Palliatieve sedatie wordt vaak als alternatief voor euthanasie aangeboden. Daar is niets mis mee indien de patiënt dit verkiest, maar deze werkwijze bevindt zich vaak in een schemerzone omdat men meestal niet weet of er vooraf met de patiënt werd overlegd.


4. Hulp bij zelfdoding
   De arts verleent hulp aan een persoon die zelfdoding wil doen door hem een voorschrift of dodelijk middel te verschaffen. Vervolgens trekt de arts zich terug en doet de patiënt aan zelfdoding op een door hem gekozen ogenblik.


5. Opzettelijk levensbeëindigend handelen zonder verzoek van de betrokkene
   Dit werd vroeger ‘onvrijwillige’ of ‘ongevraagde’ euthanasie genoemd. Deze benaming is duidelijk een contradictio in terminis en dus onterecht.
   Levensbeëindiging zonder verzoek kan plaatsvinden bij zwaar zieke onmondige pasgeborenen en jonge patiëntjes die uiteraard niet om euthanasie kunnen vragen.


6. Euthanasie
   Alleen ‘het opzettelijk levensbeëindigend handelen door de arts op uitdrukkelijk en herhaald verzoek van de patiënt zelf in een uitzichtloze situatie en met ondraaglijk lijden’ kan euthanasie genoemd worden.

Bron: DISTELMANS, W., Een waardig levenseinde, p. 181-190.