Morele beslissingen

Om te weten of een beslissing al of niet verdedigd kan worden, wordt vaak een theorie gebruikt om de handeling langs een soort "ethische meetlat" te leggen.
Ethische theorieën:

• De regelethiek: deze wil zich gewoon aan de morele regels houden. Morele regels moeten worden gevolgd, en niet overtreden. Plichten zijn belangrijk: mensen hebben de plicht om bepaalde dingen te doen of te laten. Problemen: verschillende plichten kunnen met elkaar botsen en gevoelens blijven buiten beschouwing.

• De gevolgenethiek of het utilitarisme: men kijkt vooral naar de gevolgen van het handelen. Indien de goede gevolgen de slechte overtreffen, dan is een bepaalde handeling toegestaan. Een handeling is juist, als 'het grootst mogelijke geluk voor zoveel mogelijk mensen' bereikt wordt. Probleem: hoe gevolgen berekenen en wat met het individu?

• De deugdenethiek: men kijkt naar het karakter van een persoon. Als iemand met een deugdzaam karakter een beslissing neemt, is er meer kans dat dit de 'juiste' beslissing is. Probleem: kan het hebben van een deugdzaam karakter alleen een bepaald handelen rechtvaardigen en welke deugden kunnen dat dan wel?

• De rechtenethiek: een handeling is onjuist als er fundamentele mensenrechten worden geschonden, zowel algemene als persoonlijke rechten, bv. recht op zelfbeschikking. Problemen: het evenwicht tussen individuele rechten en die van anderen en de betekenis van persoonlijke relaties.

• De groepsethiek: wat mensen horen te doen wordt bepaald door de groep. Het achterliggende idee is, dat groepen gemeenschappelijke idealen hebben en dat daar bepaalde verantwoordelijkheden uit voortkomen. Probleem: de (schijnbare) tegenstelling groep-individu, het belang van het individu.

• De zorgethiek: bepalend zijn hier de zorg voor persoonlijke relaties, verantwoordelijkheid en morele gevoeligheid. Problemen: wat zijn 'juiste' gevoelens en motieven en toenemende afhankelijkheid.

Bron: van den BOER-van den BERG, H., Geen keuze zonder twijfel. Beslissen over een zwangerschap. p. 19-28.