Niet leren van ervaringen

Een van de manieren om een neuroticus te definiëren is: iemand die niet is staat lijkt van ervaringen te leren. Dergelijke patiënten hebben lessen uit het verleden zo volstrekt vertekend opgenomen dat ze het heden overheersen. De patiënt kan om twee redenen niets van ervaringen leren.

1. Hij vermijdt ervaringen waarvan hij verwacht dat ze tot pijn en mislukking leiden. Hij zal bijvoorbeeld niet op zoek gaan naar liefhebbende relaties als hij ‘weet’ dat ze op afwijzing zullen uitlopen. Daarom zal zijn overtuiging dat hij niet bemind kan worden nooit ingaan op ervaringen die als ‘enige’ de pijnlijke waarheid zouden kunnen tegenspreken.

2. Wanneer hij bij de reële wereld betrokken is, zal hij ervaringen vertekenen zodat ze overeenkomen met zijn verwachtingen. Voor hem zijn psychologische verwachtingen altijd voorspellingen die zichzelf waarmaken. Hij zal het aanbod van liefde afwijzen nog voordat het zelfs maar zover kan komen. De patiënt die gevangen zit in het verleden kan nooit van het heden leren omdat hij nooit het feitelijke heden ervaart.

GAYLIN, W., Praten alleen is niet genoeg, p. 111-112.