Dimensies van cultuur

In de eerste helft van de 20^e eeuw ontstond binnen de sociale en culturele antropologie het besef dat alle samenlevingen, modern of traditioneel, voor dezelfde fundamentele problemen staan.

Vervolgens probeerde men te bepalen welke problemen alle samenlevingen met elkaar gemeen hebben. Op basis van theoretische inzichten, veldwerk en statistisch onderzoek kwamen volgende kwesties als wereldwijde gemeenschappelijke grondproblemen naar voor:

1. Maatschappelijke ongelijkheid waaronder de houding ten opzichte van gezag.
2. De verhouding tussen individu en groep.
3. De gewenste rolverdeling tussen mannen en vrouwen en de emotionele gevolgen van het geboren worden als jongen of als meisje.
4. Onzekerheid en onduidelijkheid, en het beheersen van agressie en het uiten van emoties.
5. Het belang van de toekomst respectievelijk heden en verleden.

De antwoorden die een samenleving geeft op deze fundamentele vragen vormen samen de cultuur of de ongeschreven regels van het sociale spel. Iedere cultuur kenmerkt zich door een specifieke combinatie van antwoorden op deze kwesties. Daardoor verschillen culturen onderling ook van elkaar.Deze antwoorden situeren zich op een continuüm tussen twee polen van dezelfde dimensie.

Culturen onderscheiden zich van elkaar op volgende 5 dimensies:

1. Kleine versus grote Machtafstand
2. Individualisme vs Collectivisme
3. Masculiniteit vs Feminiteit
4. Sterke vs zwakke Onzekerheidsvermijding
5. Lange- vs kortetermijngerichtheid

De meeste culturen bevinden zich voor elke dimensie tussen de twee uitersten en verenigen in meer of mindere mate kenmerken van beide polen. Cultuurdimensies zijn dus geen absolute maar relatieve grootheden.

Het culturele erfgoed van een samenleving wordt overgedragen door instituties zoals gezin, school en de staat. We vinden het terug in de waarden die de leden van een samenleving met elkaar delen. Die beïnvloeden o.a. de houdingen en verhoudingen op het werk en het reilen en zeilen in organisaties. Ze zijn niet rationeel van oorsprong. Ze leiden tot collectieve gedragspatronen die mensen uit andere samenlevingen afwijkend en onbegrijpelijk kunnen voorkomen.

Als culturen samen veranderen door een gemeenschappelijke oorzaak (bv. economische globalisering) kunnen hun onderlinge verschillen blijven bestaan.

Binnen een cultuur blijven deze antwoorden opmerkelijk stabiel. Verandering gebeurt aan de oppervlakte terwijl de diepere lagen onberoerd blijven.

Oplossingen uit een cultuur kunnen dus niet zonder meer geëxporteerd worden naar een andere. Dit hebben nagenoeg alle koloniale en imperiale mogendheden tot hun schade en schande ondervonden. Er is bijvoorbeeld na meer dan anderhalf millennium nog altijd een duidelijke scheidslijn tussen de samenlevingen en landen die al dan niet behoorden tot de invloedssfeer van het Romeinse Rijk.

Bron: HOFSTEDE, G. & G.J. HOFSTEDE, Allemaal andersdenkenden. p. 53-238.