Man, vrouw en m/v

In iedere samenleving zijn de biologische verschillen tussen mannen en vrouwen dezelfde. Maar hun sociale rollen worden maar gedeeltelijk door biologische factoren bepaald. Antropologen vonden een grote variatie in sekserollen in traditionele samenlevingen. Ondanks deze variëteit zien we in de meeste samenlevingen, zowel traditionele als moderne, een gemeenschappelijke trend in de verdeling van sociale sekserollen. In het algemeen wordt prestatiegerichtheid, assertiviteit en competitiviteit meer als mannelijk beschouwd, en zorgzaamheid, bescheidenheid en aandacht voor relaties als vrouwelijk.

Samenlevingen kunnen verschillen in de mate waarin zij waarde hechten aan deze genderspecifieke eigenschappen en gedragspatronen. Natuurlijk situeren de meeste culturen zich ook hier op het continuüm tussen beide polen.

Een samenleving is masculien als de emotionele sekserollen duidelijk gescheiden zijn: mannen worden geacht assertief en hard te zijn en gericht op materieel succes; vrouwen horen bescheiden en teder te zijn en vooral gericht op de kwaliteit van het bestaan.

Een samenleving is feminien als emotionele sekserollen elkaar overlappen: zowel mannen als vrouwen worden geacht bescheiden en teder te zijn en gericht op de kwaliteit van het bestaan.

In vrijwel alle samenlevingen hebben de mannen, die gemiddeld groter en sterker zijn en vrijer om zich te bewegen, het sociale leven gedomineerd.

Deze dimensie heeft geen betrekking op het aantal buitenshuis werkende vrouwen, maar wel op de waardering voor werk dat ‘feminiene’ waarden inhoudt en over de toegankelijkheid voor vrouwen tot beroepen die traditioneel als mannelijk worden beschouwd. In meer feminiene samenlevingen zijn er meer vrouwen die hogere technische en professionele functies vervullen dan in masculiene maatschappijen. In masculiene samenlevingen wordt competitiviteit en prestatie op het werk hoger gewaardeerd dan in feminiene. In de laatste werkt men om te leven, in de eerst leeft men om te werken.

Als ze rijk genoeg zijn volgen mannen en vrouwen in feminiene landen vaker dezelfde studies dan in masculiene landen. In masculiene landen geven vooral vrouwen les aan jonge kinderen en vooral mannen aan universiteiten. In feminiene landen zijn de rollen meer gemengd en hebben kleine kinderen soms ook een mannelijke leerkracht.

Landen met een masculiene cultuur streven naar een prestatiemaatschappij, feminiene landen naar een welvaartsmaatschappij. Het beleid van meer feminiene landen besteedt meer aandacht en middelen aan gezondheidszorg, onderwijs en armoedebestrijding dan in masculiene landen.

De tegenstelling tussen prestatie en welzijn wordt weerspiegeld in de meningen over de oorzaken van armoede. In masculiene landen geloven meer mensen dat het lot van de armen hun eigen schuld is, dat als ze harder zouden werken ze niet arm zouden zijn, en dat de rijken zeker niet hoeven te betalen om hen te helpen.

Wereldwijd is er een duidelijk positief wederkerig verband tussen armoede en masculiniteit. Hoe meer van het ene, des te meer van het andere. Voor onze gemeenschappelijke toekomst is dit slecht. Het behoud van het wereldmilieu vereist een wereldwijde verzorgende mentaliteit. Dit is een heel goede reden om krachtig te streven naar een eerlijke verdeling van middelen over de hele wereldbevolking.

Deze dimensie beïnvloedt de opvattingen over de behandeling van immigranten. Het publiek in meer masculiene (en armere) landen wil assimilatie, in meer feminiene (en rijkere landen) kiest men voor integratie.

Ook de houding tegenover (internationale) conflicten verschilt. In masculiene landen zoals Engeland, Ierland en de VS bestaat sympathie voor het idee dat conflicten moeten worden opgelost door een goed gevecht. Feminiene culturen/landen hebben een voorkeur voor onderhandelingen en compromissen als oplossing van een conflict.


Terug naar Dimensies van cultuur