Beginselenmoraal

Mensen hanteren spontaan morele systemen op intuïtieve basis. Maar deze codes hebben beperkingen en garanderen niet altijd moreel goed gedrag. Niet iedere moraal is het verdedigen waard. Bepaalde moralen kunnen, hoe natuurlijk ook, beter worden bestreden.
Emoties en intuïties volstaan niet om een moreel hoogstaand leven te leiden. Om een betrouwbare leidraad te kunnen zijn voor moreel goed gedrag moet een moraal ook rationeel onderbouwd worden.

De beginselenmoraal of ethiek is een expliciete moraal die steunt op rationele argumentatie: logische redenering en correcte informatie.
Ze moet de beperkingen van de intuïtieve moralen ondervangen en moet dus onpartijdig zijn, niet beïnvloed zijn door particuliere ideologieën zoals godsdienst en religie.
Ethiek zoekt naar beginselen voor de morele beoordeling van gedrag die alle burgers, welke confessie of ideologische overtuiging ze hebben, kunnen onderschrijven.

Over die universele beginselen zijn er meningsverschillen. Die vormen de basis voor de verschillende ethische stromingen. Tegen elke stroming kunnen bezwaren worden geopperd, maar dit is net eigen aan ethiek. Ze behoort tot het publieke domein en moet onderwerp zijn van kritische beschouwing.

De beginselenmoraal is echter geen garantie voor ethisch handelen. Zuiver rationele beslissingen kunnen zeer immoreel zijn. Daarom moet ze ondersteund worden door een intuïtieve of emotiemoraal. We leven immers met onze emoties, maar opdat ze ons de goede weg zouden wijzen dienen ze beheerst te worden door de rede.


Bron: VERPLAETSE, J., Het morele instinct, p. 236-285.