'Het is nooit goed genoeg'

De valkuil van de extreem hoge eisen

De naam van de valkuil verwijst naar de manier waarop een buitenstaander ernaar kijkt.
Mensen die de valkuil van de extreem hoge eisen hebben, zijn gewoonlijk in alles wat ze doen succesvol, maar dat zijn ze in de ogen van anderen. Anderen vinden dat je veel hebt bereikt, maar voor jou tellen je prestaties niet. Dat vind je normaal.

Voor jou bestaat het leven uit doen. Leven is altijd moeten werken of presteren. Je bent altijd je grenzen aan het verleggen. Tijd is voor jou vreselijk belangrijk: Je hebt zóveel te doen en je hebt zó weinig tijd. Je bent je altijd bewust van de tijd en staat altijd onder druk. Je voelt je ook vaak depressief over de grimmigheid van je leven en over de leegte die al je prestaties je geven. Je kunt nooit ontspannen en genieten. Altijd maar met alle geweld vooruit moeten. Je dwingt jezelf om in alles het beste te zijn.

Je realiseert je niet dat de manier waarop je die voldoening najaagt, het plezier in de weg staat. Alles wat je probeert voor elkaar te krijgen leidt tot meer van hetzelfde, namelijk dat je je erg onder druk voelt staan. Lichamelijke stresssymptomen zoals geïrriteerde darmen en hoofdpijn komen vaak voor.

Je fantaseert over het moment in de toekomst waarop je van alles verlost zult zijn. Maar die vreedzame toestand, die je met alle macht hoopt te vinden, komt nooit. En zelfs als dat het geval zou zijn dan vind je wel weer iets anders dat je zou kunnen nastreven. Zo houdt je valkuil zichzelf in stand. In wezen voel je je niet op je gemak als je niet bezig bent iets te bevechten.

Extreem hoge eisen uit zich in drie types:

1. Dwangmatigheid
2. Prestatiegerichtheid
3. Statusgerichtheid

1. Dwangmatigheid
Een dwangmatig persoon zorgt ervoor dat alles perfect in orde is. Je bent het type dat zelfs op de kleinste details let, en dat geen enkele fout wil maken, zelfs niet een kleintje. Je voelt je gefrustreerd en uit je doen als de dingen niet gaan zoals jij dat wilt.

2. Prestatiegerichtheid
Je bent een workaholic. Je werkt zestien uur per dag, zeven dagen per week. Je stelt een hoog prestatieniveau boven al je andere behoeften. Je moet de beste zijn. Je jaagt jezelf voortdurend op met perfectionistische normen. Je kunt op veel gebieden een soort workaholic zijn, bijvoorbeeld in het inrichten van je huis, het kopen van kleren of koopjes najagen, in hobby's en sport.
De valkuil van de extreem hoge eisen kan ook een gevoel van mislukking geven. Als je normen zo extreem zijn dat je er bij lange na niet aan kunt voldoen, ga je je incompetent voelen, een mislukkeling. Veel workaholics zijn chronisch geïrriteerd of boos.

3. Statusgerlchtheid

Dit is vaak een vorm van bestrijden, om je gevoelens van minderwaardigheid of sociaal isolement te compenseren. Als je erg statusgericht bent, voel je je nooit goed genoeg, wat je ook doet. Je bent in een oneindige strijd verwikkeld om steeds meer macht, geld of prestige te verwerven.


De bronnen van de valkuil van de extreem hoge eisen

Hoewel mensen met extreem hoge eisen meestal erg succesvol zijn als volwassene, herinneren ze zich hun jeugd heel anders. Ze herinneren zich juist dat ze zich mislukt voelden, buitengesloten of alleen.

• Je kreeg alleen liefde van je ouders op voorwaarde dat je goed presteerde.
• Een van je ouders (of allebei) was het schoolvoorbeeld van hoge normen die niet reëel waren.
• De valkuil van de extreem hoge eisen ontstond om je gevoelens van minderwaardigheid, sociaal isolement, verwaarlozing of mislukken te compenseren.
• Een van je ouders (of allebei) gaf je een gevoel van schaamte of reageerde heel streng als je niet voldeed aan de extreme eisen.

De valkuilen van extreem hoge eisen

Het grootste probleem met extreem hoge eisen is dat je het contact met jezelf kwijtraakt. Je bent zo gericht op ordelijkheid, prestaties of status dat niet meer let op je basale lichamelijke, emotionele en sociale behoeften.
>Extreem hoge eisen kosten je heel veel. Je mist veel kansen op geluk en voldoening in je leven.
Succes is wel een beloning, maar het punt is dat je niet de tijd neemt om te genieten van je succes.

• Je gezondheid lijdt onder de dagelijkse druk, zoals steeds overwerken en niet alleen als gevolg van onvermijdelijke gebeurtenissen.
• De balans tussen werk en plezier is ernstig verstoord. Je leven lijkt wel een aaneenschakeling van werk en stress zonder plezier.
• Je hele leven is gericht op succes, status en materieel gewin. Je bent het contact kwijt met wie je echt bent en je weet niet meer wat je echt gelukkig maakt.
• Er gaat te veel energie zitten in je pogingen om je leven op orde te houden. Je moet steeds lijsten afwerken, je leven organiseren, plannen, schoonmaken, repareren. Je houdt niet genoeg tijd over om creatief te zijn en te niksen.
• Je relaties met anderen lijden eronder dat je zoveel tijd nodig hebt om aan je eigen normen te voldoen – vooral in je werk en je gerichtheid op succes.
• Je geeft anderen in je omgeving een ongemakkelijk gevoel omdat ze niet in staat zijn aan jouw hoge eisen te voldoen.
• Je staat weinig stil bij wat je bereikt en neemt geen tijd om even te genieten. Je hebt zelden een voldaan gevoel. Je gaat liever direct door naar de volgende opdracht.
• Je voelt je overweldigd omdat je probeert te veel te doen. Er is nooit genoeg tijd om af te maken waaraan je bent begonnen.
• Je eisen zijn zo hoog dat je veel bezigheden ziet als verplichting of beproeving die je nu eenmaal moet doormaken, in plaats van dat je er gewoon van kunt genieten.
• Je stelt veel dingen uit. Omdat je hoge eisen tot gevolg hebben dat je denkt dat je bepaalde taken niet aan zult kunnen, ga je ze uit de weg.
• Je voelt je vaak geïrriteerd of gefrustreerd omdat de dingen en de mensen om je heen niet aan jouw hoge eisen voldoen.

Als je een relatie hebt, ben je extreem kritisch en veeleisend.
Je voelt je misschien aangetrokken tot partners die hun eigen extreme eisen hebben, of juist tot partners met het tegenovergestelde, die ontspannen zijn en het ervan nemen.
Je hebt waarschijnlijk weinig tijd om thuis te zijn bij je geliefde. Als alleenstaande verwaarloos je je vrienden en minnaar; als je getrouwd bent verwaarloos je je gezin.
Ondertussen glijdt het leven door je vingers en voel je je emotioneel leeg.

Omdat je extreem hoge eisen hebt, voel je je zelden tevreden. Je voelt je daarentegen geïrriteerd, gefrustreerd, teleurgesteld en gespannen.


Bron: YOUNG, J.E. & J.S. KLOSKO, Leven in je leven. Leer de valkuilen in je leven herkennen.