'Laat me niet alleen'

De valkuil van de verlatingsangst

De meeste mensen raken niet direct van streek als hun geliefden voor een poosje weg zijn. Ze weten dat de relatie de scheiding kan doorstaan. Maar met de valkuil van de verlatingsangst, heb je die zekerheid niet.
Je bent er echt van overtuigd dat je iedereen die je dierbaar is zal verliezen en dat je voor altijd emotioneel in de kou zal komen te staan. Je verwacht dat ze je zullen laten zitten, en dat het voor altijd zal zijn. Je gelooft dat je iemand nooit meer terug zal krijgen. In je hart denk en voel je dat het je lot is om helemaal alleen door het leven te gaan.

Je voelt je snel emotioneel alleen gelaten. Misschien is je partner of je vriend even met zijn gedachten ergens anders, of doet hij wat afstandelijk, verveeld of heeft hij aandacht voor een ander. Misschien heeft hij het over een plan, waardoor jullie een poosje niet samen zullen zijn. Alles waarbij je het gevoel krijgt losgelaten te worden kan je in je valkuil laten belanden, ook al heeft het niets te maken met echt verlaten worden.
Zodra je valkuil in gang wordt gezet ontstaat er een kettingreactie van negatieve gevoelens: angst, verdriet en woede. Dat is de vicieuze cirkel van de verlatingsangst.

Er zijn twee typen verlatingsangst. Ze zijn geworteld in twee verschillende opvoedingsmilieus.

1. Verlatingsangst die is gebaseerd op afhankelijkheid
Dit type komt voort uit de te veilige, te beschermende omgeving waarin het kind is opgevoed. Meestal geeft dat een combinatie van verlatingsangst en afhankelijkheid.

2. Verlatingsangst die is gebaseerd op instabiliteit of verlies
Het tweede type verlatingsangst komt uit het emotioneel onstabiele opvoedingsmilieu voort. Geen van beide ouders is steeds voor het kind beschikbaar.


Bronnen van verlatingsangst

Verlatingsangst vindt haar oorsprong in onze vroegste kindertijd.

• Het kan zijn dat je aanleg hebt voor verlatingsangst, dat je niet goed alleen kan zijn.
• Een van je ouders stierf of ging weg toen je nog klein was.
• Je moeder moest naar het ziekenhuis of moest een tijd bij je weg toen je nog een kind was.
• Je werd door een kinderjuffrouw opgevoed of in een kindertehuis door steeds wisselende stafleden. Je werd al jong naar een kostschool gestuurd.
• Je moeder was niet stabiel. Ze was depressief, boos of dronken of ze liet je op een andere manier vaak in de steek.
• Je ouders scheidden toen je klein was, of ze hadden zo vaak ruzie dat je bang was dat het helemaal mis zou gaan in jullie gezin.
• Een van je ouders had opeens helemaal geen aandacht meer voor je, omdat er een broertje of zusje werd geboren of doordat hu of zij hertrouwde.
• Je groeide op in een gesloten gezin. Ze gaven je veel te veel bescherming. Je leerde als kind niet om zelf de dagelijkse problemen op te lossen.

Verlating en intieme relaties
Een intieme relatie is als wandelen langs de rand van de afgrond. Je hebt snel het gevoel dat je iemand helemaal kwijt bent en dat je volstrekt alleen gelaten wordt. Je kunt weinig hebben in een relatie. Je bent altijd bang je partner te verliezen.


Waarschuwingssignalen bij mogelijke partners
Mensen met de valkuil van de verlatingsangst voelen zich vaak aangetrokken tot partners die hen ook zullen verlaten. Het is immers een bekend en vertrouwd gevoel om geen stabiele relatie te hebben.

• Je partner zal zich waarschijnlijk niet aan je willen binden omdat hij getrouwd is of al een andere relatie heeft.
• Je partner heeft weinig tijd voor je (hij moet veel op reis, woont ver weg of is een workaholic).
• Je partner is onstabiel (hij drinkt, gebruikt drugs, is depressief of is niet in staat om te werken) en is niet steeds emotioneel voor je beschikbaar.
• Je partner is een Peter Pan, hij komt en gaat wanneer het hem goeddunkt, en wil zich niet binden of hij wil seksuele vrijheid hebben.
• Je partner is ambivalent. Hij wil je wel en hij wil je niet. Het ene moment is hij straalverliefd en het andere moment besta je niet voor hem.

Verlatingsangst in een relatie
Ook in een goede en stabiele relatie zijn er toch manieren om in je valkuil van de verlatingsangst te trappen.

• Je gaat relaties uit de weg. Zelfs geschikte partners mijd je uit angst om ze te verliezen of om gekwetst te worden.
• Je bent erg bang dat je partner dood gaat of dat je hem op een andere manier kwijtraakt. Je weet je geen raad als dat zou gebeuren.
• Je reageert overdreven op kleine dingen van je partner en interpreteert bijna alles als teken dat hij je wil verlaten.
• Je bent erg jaloers en bezitterig.
• Je klampt je aan je partner vast. Je bent er obsessief mee bezig om hem aan je te binden.
• Je kunt niet zonder hem, zelfs niet voor een paar dagen.
• Je gelooft er nooit helemaal in dat je partner bij je zal blijven.
• Je wordt jaloers en beschuldigt je partner dat hij niet loyaal is of ontrouw.
• Je trekt je soms terug of je gaat er vandoor om je partner te straffen, omdat hij jou alleen heeft gelaten.

Als je verlatingsangst groot is, heb je waarschijnlijk ook het gevoel dat je op je vrienden niet kunt rekenen. Je bent overgevoelig voor alles wat vriendschap kan bedreigen.


Stappen voor het veranderen van je verlatingsangst

1. Verwerf inzicht in wat aanleiding gaf tot je verlatingsangst.
2. Schrijf op wanneer je je verlaten voelt. Stel vast dat je overgevoelig bent voor het verlies van intieme vrienden, dat je het niet verdraagt alleen te zijn en dat je behoefte voelt om je vast te klampen.
3. Onderzoek de patronen in vroegere relaties. Schrijf op wat er mis kan gaan als je je in de steek gelaten voelt.
4. Ga onstabiele, afstandelijke en ambivalente partners uit de weg, ook wanneer je je sterk tot ze voelt aangetrokken.
5. Als je een partner vindt die stabiel is, heb dan vertrouwen. Probeer te geloven dat hij echt voor je kiest en je niet in de steek laat.
6. Klamp je niet vast, word niet jaloers en overdrijf je reacties niet als iemand met wie je een goede relatie hebt eens even weg moet.

Bron: YOUNG, J.E. & J.S. KLOSKO, Leven in je leven. Leer de valkuilen in je leven herkennen.