'Ik ben niets waard'

De valkuil van de minderwaardigheid

Het gevoel dat het meest verbonden is met de valkuil van de minderwaardigheid is schaamte. Je voelt schaamte als je tekortkomingen aan het licht komen. Je zou er alles voor over hebben om dit gevoel te vermijden. Je gaat daarom heel ver in het verbergen van je minderwaardigheidsgevoel.

Je hebt het gevoel dat je minderwaardigheid in je zit. Het is niet zichtbaar. Het is onlosmakelijk met jou verbonden – je voelt echt dat je de liefde van anderen niet waard bent.

Iedereen heeft op zijn eigen manier last van schaamte. Sommigen hebben gebrek aan zelfvertrouwen en maken een onzekere indruk (overgave). Anderen maken een normale indruk (vermijden). Weer anderen zien er zo perfect uit dat je helemaal niet op de gedachte zou komen dat ze de valkuil hebben (bestrijden).

Als vermijden je meest gebruikte strategie is, dan ben je misschien verslaafd of heb je last van dwangmatigheid. Drinken, drugsgebruik, te veel roken, te veel eten, het zijn allemaal manieren om jezelf te verdoven, om pijnlijke gevoelens van waardeloosheid te ontlopen.


Bronnen van de valkuil van de minderwaardigheid

De valkuil van de minderwaardigheid komt voort uit het gevoel als kind niet bemind of niet gerespecteerd te worden. Je werd afgewezen of bekritiseerd door een van je ouders of door allebei.

• Iemand in je familie was erg kritisch tegen je, vernederde of strafte je. Je werd steeds bekritiseerd of bestraft vanwege je uiterlijk, je gedrag, wat je zei.
• Je ouders gaven je het gevoel dat je hen erg teleurstelde.
• Een van je ouders of allebei hield niet van je of wees je af.
• Je werd seksueel misbruikt, of lichamelijk of geestelijk mishandeld door een familielid.
• Je kreeg de schuld van alles wat bij jullie thuis fout ging.
• Je ouders vertelden je herhaaldelijk dat je slecht was, dat je nergens voor deugde of waardeloos was.
• Broers of zussen werden voorgetrokken of de vergelijking met hen viel steeds negatief uit.
• Een van je ouders verliet het gezin. En jij dacht dat dat jouw schuld was.

Veel mensen die in hun jeugd bekritiseerd werden en die een gevoel van minderwaardigheid kregen, compenseren dat door op bepaalde gebieden uit te blinken. Zij stellen zich hoge doelen en streven onophoudelijk naar succes en status.


Waarschuwingssignalen in het begin van een relatie

Als je de valkuil van de minderwaardigheid hebt, let dan goed op als je je erg tot iemand voelt aangetrokken. Je voelt je waarschijnlijk het meest aangetrokken tot partners die veel kritiek hebben en je afwijzen.

• Je gaat relaties uit de weg.
• Je hebt achter elkaar korte, intense relaties of verschillende relaties tegelijk.
• Je voelt je aangetrokken tot partners die je voortdurend bekritiseren en je vernederen.
• Je voelt je aangetrokken tot partners die je mishandelen of emotioneel misbruik van je maken.
• Je voelt je het meest aangetrokken tot partners die weinig belangstelling voor je hebben, in de hoop dat je hun liefde kunt winnen.
• Je voelt je alleen aangetrokken tot de meest begerenswaardige en aantrekkelijke partners, zelfs als het erg duidelijk is dat je ze niet zal kunnen krijgen.
• Je voelt je het meest op je gemak bij partners die je niet echt willen leren kennen.
• Je vrijt alleen met mensen die ver beneden je staan en om wie je niet echt geeft.
• Je voelt je aangetrokken tot partners die niet echt voor je kunnen kiezen of die niet in staat zijn om regelmatig bij je te zijn. Ze zijn getrouwd, ze houden er nog een ander op na of ze wonen in een andere stad.
• Je komt in relaties terecht waarin je partner je vernedert, misbruikt of verwaarloost.

De valkuilen van de minderwaardigheid

Ook als je een wederzijdse liefdevolle relatie hebt, zijn er veel manieren waarop je de valkuil van de minderwaardigheid kunt versterken. Die kunnen zijn:

• Je krijgt heel veel kritiek op je partner op het moment dat je je geaccepteerd voelt en je romantische gevoelens verdwijnen. Dan verandert je gedrag en word je heel kritisch of vernederend.
• Je verbergt je innerlijk, zodat je nooit het gevoel hebt dat je partner je kent.
• Je bent jaloers en bezitterig ten opzichte van je partner.
• De vergelijking met anderen valt voortdurend slecht voor je uit. Je voelt je jaloers en incompetent.
• Je partner moet je steeds geruststellen dat hij of zij nog steeds om je geeft.
• Als je partner erbij is haal je jezelf steeds naar beneden.
• Je staat je partner toe je te vernederen en naar beneden te halen.
• Je kunt slecht omgaan met eerlijke kritiek. Dan schiet je in de verdediging of word je kwaad.
• Je hebt veel kritiek op je kinderen.
• Als je succes hebt dan voel je je een bedrieger. Je bent erg bang dat je je succes niet kan continueren.
• Je reageert wanhopig of erg depressief op tegenslagen in je carrière of afwijzingen in relaties.
• Je bent extreem bang om in het openbaar te spreken.

Zoals we al eerder zeiden, voel je je waarschijnlijk het meest aangetrokken tot partners die je minderwaardigheid raken. De keerzijde daarvan is dat je je meestal snel verveelt bij mensen die je goed behandelen.

Bron: YOUNG, J.E. & J.S. KLOSKO, Leven in je leven. Leer de valkuilen in je leven herkennen.